اگر مقصودتان این است که خمس در چه مواردی واجب است باید بگویم؛ در كتابهاى فقهى منابع اين واجب مهم مالى را هفت چيز 1نوشته اند كه عبارتند از:

1 . مالها و ثروتهايى كه در جنگ با كافران متجاوز, آنان كه هيچ پيمانى با مسلمانان ندارند و در پناه حكومت اسلامى نمى زيند, يا گردنكشان عليه حاكم اسلامى و… به دست مى آيد اگر با اذن امام انجام گرفته باشد.

2 . معدنهاى طلا, نقره, آهن, سرب, مس, روى, گوگرد و… اگر آنچه استخراج شده, بيست دينار باشد.

3 . گنجها و دفينه هايى كه از دل زمين به دست مى آيند, اگر بيش از بيست دينار باشد.

4 . آنچه غواصان از ژرفاى درياها بيرون مى آوردند: مرواريد, مرجان و… اگر ارزش آن به يك دينار برسد.

5 . مال حلال آميخته به حرام. اگر اندازه حرام, روشن نباشد و مالك آن هم معلوم نباشد.

6 . زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد.

7 . سودهاى كسبها. درآمدهاى انسان در طول سال, از دادو ستد, كشاورزى, دامدارى, صنعت و…

در وجوب خمس به چيزهايى كه ياد شد, اختلافى نيست و همه فقهاى شيعه آن را پذيرفته اند2.

علماى اهل سنت, در اصل وجوب و تشريع با فقهاى شيعه هماهنگى دارند, ولى آنان, خمس را ويژه غنائم جنگى مى دانند و ديگر موارد هفتگانه را از سرچشمه هاى خمس, نمى شناسند. البته آنان نيز, در معدنها و گنجها, بايستگى پرداخت خمس را پذيرفته اند. ولى نه از باب خمس, بلكه از باب زكات. اينان براين باورند كه در گنجها و معادن زكات است وا ندازه آن هم يك پنجم.