دلیل عقلی زیارت امامان چیست؟ (شهریور 1401)

دلیل عقلی زیارت چیست؟

روح انسان با مرگ نابود نمی شود، بلکه به جهانی وسیع تر انتقال می یابد. بنابراین، هنگامی که زائر شخصی را زیارت می کند ارتباط بین دو فرد زنده برقرار می شود.

رسول خدا (ص) می فرماید: “کسی که پس از مرگ و وفات مرا زیارت کند؛ مانند کسی است که مرا در حال حیات ملاقات کرده است و من در هر دو حال شاهد بر او هستم و شفاعت او در روز رستاخیز بر عهده من است”.[1] همچنین دور و نزدیک برایش تفاوت نخواهد داشت. رسول اکرم (ص) می فرماید: “هر کس مرا پس از مرگم زیارت کند؛ مانند کسی است که در زمان حیاتم به سوی من شتافته است و اگر نتوانستید، درود و سلام برایم بفرستید این صلوات شما به من می رسد”.[2] این که در برخی از زیارت نامه ها به حیات زیارت شونده اعتراف می شود، به خاطر این است که زائر متوجه باشد که با زنده حرف می زند و زنده ای را زیارت می کند. در زیارت امام حسین (ع) می خوانیم : “گواهی می دهم که سخنم را می شنوی و جواب می دهی”.[3]

در زیارت آگاهانه و از روی معرفت ائمه معصومین (ع) به عنوان زیارت انسان کامل و ولی خداوند، بهره های مادی و معنوی بسیار ارزشمندی قابل دریافت است که می تواند فلسفه آن باشد، ما در این جا به برخی از آنها اشاره می کنیم:
1. ارتباط با خدا: همان گونه که اطاعت از ائمه (ع) اطاعت از خدا و نافرمانی از آنها نافرمانی در برابر خدا است و هر کسی از آنها تبعیت کند از خدا تبعیت کرده است. هر کس آنها را بزرگ بشمارد، خدا را بزرگ شمرده است.
2. زیارت اعلام و ابراز محبت به خدا است؛ چرا که دین چیزی جز محبت نیست. ائمه محب و محبوب خدا هستند و حب محبوب خدا حب خدا است. زیارت مرقد مطهر اهل بیت (ع) جلوهایی از این عشق و محبت و دلدادگی است.[4]
3. تکریم و تعظیم انسان کامل: نمونه بارز انسان کامل، ائمه اطهار (ع) هستند که هر کمال ممکنی را بدون نقص دارا هستند؛ از این رو است که در حدیث متواتر ثقلین عدل (همتای) قرآن معرفی شده اند؛ چرا که آنان نسخه عملی قرآن هستند. تکریم و تعظیم اهل بیت تکریم مقام انسانیت و خلیفة اللهی است. زیارت قبور آنان یکی از مظاهر این تکریم است.
4. تجدید بیعت با انسان کامل: ائمه اطهار (ع) در طول حیات مادی خود به دنبال انجام وظایف مقدس و محقق کردن اهداف بلندی بودند که نیاز به یاری و مساعدت یارانی ایثارگر داشت که در آن زمان بسیار کمیاب بودند و به همین جهت بسیاری از آن اهداف بلند هنوز محقق نشده است. زیارت مزور، بیعت و وفاداری به تحقق آن اهداف است.
5. زیارت، ارتباط با انسان کامل و وصل شدن به جوهر انسانیت است.
6. زیارت امامان، ایمان و اظهار تواضع در برابر دین است.
7. اعراض از دنیا، یاد مرگ و دور ساختن موانعی که او را از مسیر کمال باز می دارد.
8. دین اسلام به بعد اجتماعی مسائل تأکید زیادی دارد؛ مانند حج، نماز جماعت و حضور در اجتماعات و …
بدیهی است که بر این اجتماعات فواید زیادی مترتب است.
ما وقتی به تحلیل این مسئله می پردازیم، مشاهده می کنیم که در این مسئله (زیارت) فوائد و آثار و برکات زیادی مترتب است. یکی از آثارش این است تا یک مسلمان به ارزش جامعه اسلامی پی ببرد. هنگامی که برای مدتی در جامعه اسلامی با مؤمنان زندگی می کند برایش  حالت اطمینان نسبت به جامعۀ اسلامی ایجاد می شود.
همچنین افراد غیر مؤمن و مسلمان با مشاهدۀ این اجتماعات، حداقل برای مدتی از انجام اعمال خلاف دست بر می دارند. این حداقل فائده ای است که برای جامعۀ اسلامی دارد. کارشناسان مسائل جنائی اعلام می دارند که در ایام این چنینی مانند ماه رمضان مسائل خلاف به حداقل می رسد. فوائد این چنینی فراوان است که این جا مجال برشمردن آن نیست.
اما فوائد سیاسی که بر این گونه مسائل مترتب می شود بسیار بدیهی و روشن است. یکی از آنها اتحاد و همدلی است که این وحدت و همدلی عامل اساسی در مقابل دشمنان است.
دوم: دشمن زمانی که اجتماع زائران را می بیند برای آنان حساب جداگانه ای باز می کند. لذا می بینیم حتی احزاب لائیک برای مقابله و ایستادگی و قدرت نمایی خود در برابر مخالفان اقدام به برپایی متینگ و تجمعات می کنند.

[1] . قمی، ابن قولویه، کامل الزیارات، ص 45، چاپ اول، مرتضویه، نجف، 1356هـ.ق.

[2] . قمی، عباس، سفینة البحار، ج 3، ص 518، چاپ دوم، اسوه، قم، 1416هـ.ق.

[3] . قمی، عباس، مفاتیح الجنان، زیارت امام حسین در نیمه ماه رجب، ص 798، چاپ دوم، آرمان، قم، 1380هـ. ش.

[4] ر. ک، جوادی آملی، عبدالله، صهبای حج، ص 489، چاپ دوم، اسراء، قم، 1378هـ.ش. 

منبع: برگرفته از سایت اسلام کوئیست