پرسش :
آيا اين معيار درستى است كه گفته شود هر كارى را كه خداوند بيشتر دوست داشته باشد آن ثواب بيشترى دارد؟
پاسخ:
حبّ خداوند متعال و ثوابى كه مترتب بر عمل انسان مىشود هر دو در راستاى مصلحت انسان است. هر كارى كه بيشتر مصلحت انسان را تأمين كند ثواب بيشترى دارد و نزد خداوند محبوبتر است و هر چه كه كمتر مصلحت انسان را تأمين كند خداوند حكيم نسبت به آن عنايت كمترى دارد و پيش خدا محبوبيت كمترى دارد و طبعاً ثواب كمترى هم دارد. اين مطلب به طور كلى همين طور است. بنابراين با توجه به اينكه ثواب و عقاب و تكاليف دائرمدار مصالح بندگان است، نه مصالح خداوند. آنچه كه محبوب خداست به خاطر اين نيست كه نفعش به خدا برمى گردد، محبوبترين چيز نزد خداوند آن چيزى است كه بيشتر به نفع بندگانش باشد. بر اين اساس، بله آنچه كه بيشتر ثواب دارد به اين معناست كه بيشتر به نفع بندگان هست و چون بيشتر به نفع بندگان خدا هست محبوبتر براى خدا هست.
بطور مثال در سلام کردن ما نص داريم كه سلام هفتاد حسنه دارد. از اين هفتاد حسنه 69 تا مال سلام كننده است يكى براى پاسخ دهنده. روايتى از امام حسين(ع) نقل شده كه فرمود: «سلام هفتاد حسنه دارد شصت و نه تا مال كسى است كه سلام مى كند يكى مال جواب دهنده است.»1 روايت ديگرى داريم كه «قال رسول اللّه(ص): ان ابخل الناس من بخل بالسلام».2 بخيل ترين مردم كسى است كه نسبت به سلام كردن بخل بورزد اين نهايت بخل است كه انسان حتى به سلام كردن هم بخل بورزد. حاصل اينكه در سلام ثواب سلام كننده شصت و نه برابر جواب دهنده است. این که ثواب بیشتر برای سلام کننده آمده، بخاطر مصالحی است که به سلام کننده می رسد
منبع: کتاب پاسخ به پرسش ها و شبهات ج 2 / استاد رضا محمدی/ انتشارات زمزم هدایت/ پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام
——————–
1. للسلام سبعون حسنه، تسع و ستون للمبتدى و واحدة للرّاد. (بحارالانوار، ج 75، ص 120).
2. بحارالانوار، ج 90، ص 291.
