فلسفه غسل مس میت

به دلیل نجاست مردار و شرافت انسان. غسل میت مسلمان احترام دین مبین اسلام به مقام مؤمن است.

راوي مي گويد از امام باقر ـ عليه السلام ـ پرسيدم كه چرا ميت را غُسل مي دهند، و چرا كسي كه ميت را غسل داده بايد غسل كند؟ حضرت فرمود: چون انسان بعد از مرگ با فرشتگان ملاقات مي كند بايد پاك باشد لذا او را بايد غسل دهند، و هم چنين غسل دهنده ميت چون با مؤمنين برخورد و تماس پيدا مي كند بايد غسل كند و خود را پاكيزه نمايد. 1

در روايتي ديگر آمده كه وقتي از امام هشتم ـ عليه السلام ـ از علت غسل ميت و غسل غسّال ميت سؤال شد، حضرت فرمود: ميت را براي نظافت و پاك شدن از آلودگي هاي مريضي و ساير ناپاكي هايي كه احياناً دارد بايد غسل دهند، چون ميت فرشته ها را ملاقات مي كند و با اهل آخرت تماس مي گيرند. اما اين كه افراد غسل دهنده و كسي كه بدن ميت را لمس كرده بايد غسل كند، بخاطر آن است كه هنگام جان دادن ميت برخي آفات در بدن او پديد مي آيد، پس كساني كه او را لمس مي كنند بايد غسل كنند. 2

از نظر پزشکي مسلم است که پس از مرگ حيوانات، ميکربهاي فراواني در سطح بدن گسترش پيدا مي کنند که در صورت تماس ممکن است به ديگران نيز منتقل گردد و از آن جا که پس از مرگ هر انساني نزديکان او به خاطر علايق فراوان به طرف او مي آيند و براي وداع او را درآغوش مي گيرند و حتي بوسه بر او مي زنند احتمال انتشار ميکرب از اين طريق فراوان است لذا اسلام دستور داده تا بدن ميت را غسل نداده اند اگر کسي او را لمس کند غسل کند. بنابر اين تکليف غسل خود بخود از نزديک شدن و لمس بدن ميت قبل از غسل جلوگيري مي نمايد اما ساير حيوانات را کسي بعد از مرگ نمي بوسد و در آغوش نمي گيرد و لذا براي لمس آن ها به شستن دست اکتفا شده است.

نكته ديگر آن است كه در شرع مقدس آمده كه بعد از سرد شدن بدن ميت و قبل از غسل دادن او، اگر مس ميت صورت بگيرد لازم است غسل مس ميت شود و اگر در حالتي كه بدن ميت هنوز گرم است دست به او زده شود غسل مس ميت واجب نيست. بخاطر آن است كه قبل از سرد شدن بدن ميت هنوز اثر روح در او باقي است و بدن ميت به فساد كشيده نشده و ميكروب ها هنوز اثرگذار نشده اند لذا غسل واجب نيست.

با تمام اين امور، جاي ترديد نيست كه هرگز نمي توان گفت كه ملاك قطعي جعل حكم (وجوب غسل مس ميت) امور يادشده بوده است. بلكه شايد اسرار و مصالح ديگري در كار باشد كه براي ما پوشيده است و چون در شرع از طريق دلايل شرعي ثابت شده كه مس ميت غسل دارد لذا بايد متدينين به آن عمل كنند. 3

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. اولين دانشگاه و آخرين پيامبر ـ شهيد دکتر پاک نژاد ـ دارالکتب الاسلاميه.

2. فلسفه و اسرار احكام، محمد وحيدي.

__________________

1 . صدوق، علل شرائع، نشر مؤسسة الاعلمي للمنشورات، بيروت، 1408 ق، ج 1، ص 348، باب 238، ح2.

2. همان، ح3.

3. كاشف الغطاء، محمدحسين، الفردوس الاعلي، تبريز، نشر مطبعة رضائي، 1372 ق، ص 4 ـ 19.