منظور از دعاى (اللهم عرفنى نفسك فانك ان لم تعرفنى نفسك لم اعرف نبيك) چه مى باشد؟
در اين دعاى شريف، ارتباط معرفت خدا و معرفت پيامبر (ص) و معرفت امام و حجت خدا (ع) در قوس نزول به خوبى ترسيم شده است و پيام مهم اين دعا در قوس صعود آن است كه اگر ما به حقانيت شخصيت والاى پيامبر اسلام (ص) پى نبرديم و از او پيروى نكنيم. نشانه آن است كه در حقيقت به معرفت خداوند آنگونه كه بايد راه نيافتهايم. چنان كه در آيه 31 سوره آل عمران مىخوانيم: قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِى يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ بگوى اى پيامبر اگر خدا را دوست مىداريد مرا پيروى كنيد كه خدا شما را دوست دارد. و همچنين اگر به معرفت امام معصوم و حجت خدا نايل نشديم، نشانه آن است كه در حقيقت به پيامبر (ص) واهداف و توصيههايش معرفت پيدا نكرديم و از دروازهاى كه بايد وارد شويم، دور شدهايم. چنان كه در سخنان پيامبر (ص) مىخوانيم: انا مدينةالعلم و على بابها من شهر دانش هستم و على در ورودى آن است(1). و در پايان اين دعا نيز پيام مهم آن اين است كه، اگر ما به امام زمان و حجت خدا بر روى زمين معرفت پيدا نكنيم، به گمراهى كشيده خواهيم شد و به عبارت ديگر، براى اثبات گمراهى برخى انسانها، همين نشانه كافى است كه به امام زمان و حجت خدا معرفت پيدا نكردهاند. البته كسانى كه توانايى شناخت نداشتند و يا در مناطق دوردست زندگى مىكنند از مستضعفان فكرى به شمار مىآيند و با توجه به انگيزه درونى و ميزان حقپذيرى يا خردگريزى آنان، از اهل نجات و يا اهل عذاب خواهند بود.
پى نوشت
(1)) حاكم نيشابورى، مستدرك، ج 3، ص 126)