نشاط در عبادات

با عرض سلام

درك لذت عبادت حضرت حق به عوامل متعددي بستگي دارد كه به برخي از آنها بطور خلاصه اشاره مي شود:

الف ـ براي درك لذت هر عبادت، يكي از عوامل مهم شناخت و معرفت معبود است كه به ميزان تقويت اين شناخت، درك و شعور و به تبع آن لذت حضور بيشتر سراغ انسان خواهد آمد، اين شناخت و معرفت، باعث ظهور حب حضرت حق شده و قدم به قدم شدت مي يابد و در مراحل اوليه ظهور محبت حضرت پروردگار به حكم جذب شدن بسوي او، انسان به عبادت و مناجات انس خاصي پيدا مي كند و بسوي اين امور كشيده مي شود و راحتي دل و آرامش خود را در آنها مي بيند كه “اليه من ذاق حلاوه محبتك فرام منك بدلا” (1)

بدون اين شناخت هيچ انگيزه اي براي عمل ندارد و اگر عملي را هم انجام مي دهد در حد تكليف خواهد بود كه لذت در آن معني ندارد، حضرت امام خميني “ره” در اين رابطه مي گويند: “ما تكاليف الهيه را سربار اموري مي دانيم، البته امري كه تحميل بر شخص شد و سربار زندگاني گرديد، در نظر اهميت نخواهد داشت، بايد سرچشمه را اصلاح كرد و ايمان به خدا و فرمايشات انبياء پيدا كرد تا كار اصلاح شود. همه بدبختي ها از ضعف ايمان و سستي يقين است.” 

ب ـ همچنين براي درك لذت عبادت بايد فقر و نياز خويش را در قبال حضرت حق باور كرد و نتيجه آن رسيدن به ذل عبوديت و حقيقت بندگي خواهد بود، تا انسان نظر به خويشتن داشته باشد و در حجاب انيت خود باشد از جمال حق متعال محجوب خواهد بود كه: “و من بخرج من بيته مهاجراً الي الله و رسوله ثم يدركه الموت فقد وقع اجره علي الله” (2)

و به تعبير حضرت امام خميني “ره”(3) (هجرت معنوي، خروج از بيت نفس و منزل دنيا الي الله است و مادام كه نفس را متعلق به خويش و توجهي به انيت است مسافر نشده و مهاجر نخواهد بود، و با درك ذل عبوديت و فقر و نياز خويش چنان لذت و انسي با محبوب و مولي در عبادات خواهد برد كه به وصف در نيايد.)

ميان عاشق و معشوق هيچ حائل نيستتو خود حجاب خودي حافظ از ميان برخيز (4)

ج ـ انجام عبادت در وقت نشاط و بهجت قلب و پرهيز از لحظاتي كه قلب آدمي در كسالت و خستگي است، حضرت امام خميني در اين ارتباط مي فرمايند: “وقتي را كه براي عبادت انتخاب مي كند، وقتي باشد كه نفس را به عبادت اقبال است و داراي نشاط و تازگي است و خستگي و فتور ندارد، زيرا كه اگر نفس را در اوقات كسالت و خستگي وادار به عبادت كند ممكن است آثار بدي به آن مترتب شود كه از جمله آنها اين است كه انسان از عبادت منزجر شود.” (5)

د ـ از نكات ديگري كه در لذت بردن انسان نمازگزار از نماز تأثير بسزايي دارد توجه به معاني الفاظ و اذكاري كه حين نماز به زبان مي آورد و فهم اسرار نماز و اجزاء آن چون ركوع، سجود، قنوت و … است. رهبر بزرگوار انقلاب در كلامي چنين مي‌فرمايند: “اگر توجه به معني باشد، دعا و ذكر و نماز براي جوان شيرين خواهد بود و مطلقاً خسته كننده نخواهد بود، ببينيد هر كسي كه از نماز خسته مي شود، يا معناي نماز را نمي داند، يا توجه نمي كند، و الله اگر كسي معناي نماز را بداند و به نماز هم توجه بكند، امكان ندارد از نماز خسته بشود، اصلاً امكان ندارد.” (6)

منابع و مآخذ:

1. مفاتيح الجنان، مناجات محبين

2. سوره نساء/100، “كسيكه از خانه اش بيرون شود در حالي كه هجرت كننده بسوي خدا و رسول است، آنگاه مرگ او را دريابد، پاداش او بر خدا واقع (و لازم) شده است.

3. آداب نماز، امام خميني، ص8

4. ديوان حافظ

5. آداب نماز، ص23

سوره عنكبوت/45