وضوی منطبق با وضوی پیامبر (ص) طبق دلایل قرآنی و روایی کدام است؟ وضوی شیعه یا اهل سنت؟
پاسخ:
وضو يكي از عبادات ديني و مبتني بر دستور شارع مقدس است. در واقع هرچند در قرآن به كيفيت وضو اشاره شده اما اين امر مختصر و تا حدودي مجمل است و همانند بسياري از تكاليف ديني ديگر نياز به تفسير از طريق سنت نبوي دارد.
آیه وضو
خداوند متعال دربارۀ وضو میفرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاة فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی الْکَعْبَیْنِ» (مائده: ۶). ای مؤمنان هرگاه قصد نماز کردید، صورتهایتان و نیز دستها را تا آرنج بشویید و سرها و پاهایتان را تا برآمدگی آن دو مسح کنید.
این آیه شامل این امور است: ۱. شستن صورت؛ ۲. شستن دو دست؛ ۳. مسح سر؛ ۴. مسح دو پا.
کیفیت وضو در فقه شیعی
آب ریختن از بالا به پایین امری طبیعی و عادی است و از روایات معصومان (علیه السلام) به دست میآید که باید همین گونه عمل شود. وگرنه از آیۀ شریفه به دست نمی آید که تنها راه آب ریختن روی دست از ابتدای آرنج است. [1]
زراره می گوید: «وقتی از کیفیت وضوی پیامبر (ص) از امام باقر(ص) پرسیدم، حضرت تشت آبی را درخواست کرد و پس از تطهیر صورت، مشتی آب از آن بر دست راست خود ریخت و آن را از آرنج تا سرانگشتان شست و هیچگاه آب را به طرف آرنج برنگرداند». [2]
وهبة الزحیلی دربارۀ نحوۀ وضوگرفتن پیامبر اکرم (ص) چنین میگوید: «و دارقطنی (از دانشمندان حدیث اهل سنت) از جابر نقل کرده که گفت: پیامبر (ص) زمانیکه وضو میگرفت، آب را بر دو آرنج می ریخت». [3]
کیفیت وضو در فقه اهل سنت
در آیۀ وضو خداوند امر به مسح سر و پاها کرده است؛ درحالیکه اهل تسنن پاها را میشویند. ابن عباس میگوید: «قرآن دربارۀ پاها دستور مسح داده، ولی مردم [اهل سنّت] جز شستن به چیزی تن ندادند».[4]
ابن عبد خیر میگوید: «علی (ع) را دیدم که وضو گرفت و سپس، روی دو پای خود را مسح نمود».[5]
ارجاعات:
[1]. سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، اسلامی، ۱۳۷۴، ج ۵، ص ۲۲۴.
[2]. محمدبن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵، ج ۱، ص۵۵.
[3]. وهبة الزحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص ۲۱۸.
[4]. محمدبن جریر طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق، ج ۶، ص ۸۲.
[5]. احمد بن حنبل، مسند، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۶ق، ج ۱، ص ۱۲۴.
برگرفته از کتاب پرسمان معرفتی۲، قم، زمزم هدایت، ۱۴۰۲، ص ۷۱.
