چرا اسلام به‌طور مطلق ظلم را مردود می‌داند و چگونه توانسته مبارزه با استبداد و بی‌عدالتی را به یکی از اصول کلیدی خود تبدیل کند؟
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا اسلام به‌طور قاطعانه هر نوع ظلم را رد می‌کند؟ چه چیزی باعث می‌شود این دین جهانی، مبارزه با بی‌عدالتی را به‌عنوان یکی از ستون‌های خود معرفی کند؟ پاسخ ساده است: اسلام دین عدالت است، دینی که نه‌تنها بی‌عدالتی را تحمل نمی‌کند، بلکه از پیروانش می‌خواهد با هر نوع ظلم، در هر شکلی، مقابله کنند.
ظلم؛ بزرگ‌ترین دشمن عدالت
ظلم به معنای قرار دادن چیزی در جای نادرست خود تعریف شده است. این مفهوم از بی‌عدالتی‌های فردی تا ساختارهای اجتماعی و حتی سیاست‌های جهانی را شامل می‌شود. قرآن در آیه 36 سوره توبه می‌فرماید:
“وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكینَ كافَّةً كَما یُقاتِلونَكُمْ كافَّةً.”
این آیه به مسلمانان دستور می‌دهد که با تمام قوا در برابر بی‌عدالتی بایستند. محمدحسین طباطبایی در تفسیر المیزان تأکید می‌کند که این آیه نه‌تنها درباره دفاع از خود، بلکه درباره حمایت از مظلومان و مبارزه با ظلم در همه ابعاد سخن می‌گوید (2).
چرا مبارزه با ظلم، محور اسلام است؟
اسلام باور دارد که ظلم، نه‌تنها به فرد، بلکه به تمام جامعه آسیب می‌زند. حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند:
“ظلم به دیگران، حتی اندک، بنیان حکومت‌ها را ویران می‌کند.”
این سخن نشان می‌دهد که اسلام، عدالت را نه‌تنها یک وظیفه فردی، بلکه یک اصل اجتماعی می‌داند که پایه‌های جامعه را محکم می‌کند (3).
نقش رهبران اسلامی در مقابله با ظلم
در طول تاریخ اسلام، رهبران دینی همواره پرچم‌دار مبارزه با ظلم و استبداد بوده‌اند. مقام معظم رهبری می‌فرمایند:
“اگر علما و رهبران دینی در برابر ظلم نمی‌ایستادند، عدالت در جامعه هرگز برقرار نمی‌شد.”
از نهضت‌های آزادی‌بخش مسلمانان در دوران استعمار گرفته تا جنبش‌های معاصر، نقش علما و رهبران اسلامی در مقابله با بی‌عدالتی غیرقابل‌انکار است (4).
مبارزه با استعمار؛ نسخه عملی اسلام
یکی از جلوه‌های مهم مبارزه با ظلم ، مخالفت با استعمار و استبداد است. انقلاب اسلامی ایران نمونه بارزی از این اصل است که با تأکید بر آموزه‌های قرآنی، توانست یک رژیم استبدادی را سرنگون کند. شهید مطهری در آثار خود می‌گوید:
“مبارزه با ظلم، تنها یک انتخاب نیست؛ بلکه وظیفه‌ای الهی است که مسلمانان نباید از آن غافل شوند.”
چرا این اصل برای امروز مهم است؟
در دنیای امروز، ظلم و بی‌عدالتی در اشکال مختلفی ظاهر می‌شود؛ از جنگ‌های ناعادلانه گرفته تا تبعیض‌های اجتماعی. جوانان مسلمان می‌توانند با الهام از این آموزه اسلامی، در برابر این چالش‌ها ایستادگی کنند و عدالت را به‌عنوان هدفی جهانی دنبال کنند.
نتیجه
اسلام، عدالت را سنگ‌بنای زندگی انسان می‌داند و ظلم را در هر شکلی مردود می‌شمارد. این اصل، مسلمانان را به مبارزه با بی‌عدالتی و استبداد دعوت می‌کند و آن‌ها را به پیشگامان عدالت‌خواهی تبدیل می‌کند.
منابع:
- حسین میرچراغ خانی، عقلانیت اسلامی، قم: زمزم هدایت، چاپ اول، بهار 1395، صفحه 50 تا 53.
- محمدحسین طباطبایی، تفسیر المیزان، قم: مؤسسه نشر اسلامی، ج 8، ذیل آیه 36 سوره توبه.
- علی خامنه‌ای، بیانات مقام معظم رهبری در تشریح نقش علما در مبارزه با ظلم، تهران: دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری، 1390.
- مرتضی مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، 1369، ج 4، ص 185.
لینک ها
پیام رسان ایتا انتشارات زمزم هدایت
