نماز جمعه، دارای احکام و شرایطی است که از جمله آنها ایراد دو خطبه قبل از نماز، توسط امام جمعه می‌باشد. در برخی احادیث و کتاب‌های فقهی، علت دو رکعتی بودن نماز جمعه را وجود همین دو خطبه در ابتدای آن ذکر نموده‌اند.[1] به این معنا که بیان این دو خطبه در صحت نماز جمعه شرط است. حال گرچه برای کسانی که در نماز جمعه حضور دارند گوش دادن به خطبه‌ها واجب است،[2] اما نشنیدن خطبه‌ها یا حاضر نشدن در هنگام ایراد آن، موجب بطلان نماز جمعه یا چهار رکعتی شدن آن برای مأمومین نمی‌شود، بلکه فقها، حضور مأمومین را در هنگام ایراد خطبه نماز جمعه واجب نمی‌دانند.[3] و حتی نماز جمعه کسی که به رکعت اول آن نرسیده را صحیح دانسته و می‌گویند: در صورتى که نماز جمعه شروع شده ولى مأمومى به رکعت اول نرسیده باشد، اگر به رکعت دوم و لو به رکوع آن برسد و اقتدا کند نمازش صحیح است و در این صورت باید دومین رکعت نماز خود را به‌طور فرادىٰ به‌جا ‌آورد.[4]

[1]. «…وَ إِنَّمٰا جُعِلَتْ رَکْعَتَیْنِ لِمَکٰانِ الْخُطْبَتَیْنِ»؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق و مصحح: موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 239، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. ر.ک: نمایه «ذکر گفتن هنگام ایراد خطبه های نماز جمعه»، سؤال 9423.

[3]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 862، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

[4]. همان، ج‌1، ص 847.