آيا ارتباط با ارواح صحيح است؟ منظور (مديوم) چيست؟
در پاسخ به مسأله مديومها چند نكته را بايد مورد توجه قرار داد:
1 آيا ارتباط با ارواح ممكن است؟
2 آيا علمى به نام «اسپرتيسم» يا «اسپريتواليسم» صحت دارد؟
3 آيا آنچه به نام ارتباط با ارواح از طريق واسطه (مديوم) شايع است صحت دارد يا نه؟
4 آيا احضار ارواح شرعا جايز مىباشد؟
جواب:
1 (اصل امكان ارتباط با ارواح چيز محالى نيست ليكن چنان نيست كه از هر كسى ساخته باشد بلكه شرايط ويژه و بسيار دشوارى را مىطلبد و تنها افراد بسيار برجستهاى توانايى چنين كارى را دارند و چه بسا در ميان هزاران نفر از مدعيان آن يك نفر نيز به سختى بتوان يافت كه درادعاى خود صادق باشد.
2 (اسپريتيسم يا اسپريتواليسم را معمولا به «علم ارتباط با ارواح» تفسير مىكنند. برخى مىكوشند مسأله «عود ارواح» را نيز جزء آن به شمار آورند. ليكن عود ارواح (تناسخ) سخن باطلى است ولى پيرامون ارتباط با ارواح از طريق علمى هيأتى از دانشمندان اروپا در سال 1869 به نامهاى: جان لبوك كروكس لويس روسل والاس دومرگان فارلى جان كوكس اكسون و رأى مثبت دادند. البته اين نتيجه را پس از آزمايشات دقيق و در شرايطى كه هر گونه احتمال انحرافى را نفى مىنمود اعلام كردند.
3 (مسأله ارتباط با ارواح در جهان غرب و در كشور ما مورد سوء استفاده عده زيادى قرار گرفت و مدعيان مديوم بودن با استفاده از ساده لوحى ديگران از طريق «ميز چرخان» «استكان» «صفحه كاغذ حاوى حروف الفبا» و خواستهاند با ارواح تماس حاصل نمايند كه با بررسىهاى دقيق به عمل آمده توسط برخى از علماى ما (همچون آيت الله مكارم) و برخى از دانشمندان غربى تقلبات اين گونه جلسات كه با هزاران اوهام آميخته شده برملا گرديده است. نمونهاى كه در نامه جناب عالى ذكر شده به خوبى تقلبى بودن مسأله را فاش مىسازد. زيرا شخص مدعى نقطهاى از اصفهان را كه مختصر اطلاعاتى نسبت بدان داشته معرفى كرده و جوابى داده كه چه اتومبيل در آن جا پيدا شود و چه پيدا نشود نقضى براى آن نداريد و اگر صدبار ديگر هم همين طور به شما آدرس بدهد نتيجه همين خواهد بود.
اين سخن شبيه مطالبى است كه نوعاً فالگيرها و رمالها از پيش خود مىبافند و تحويل مردم مىدهند. در اين جا بد نيست گزارش انجمن فيزيك دانشگاه سن پترزبورگ را ضميمه نماييم: «در سال 1875 انجمن فيزيك وابسته به دانشگاه سن پترزبورگ بنا به پيشنهاد مندليف هيأتى را مأمور كرد تا درباره احضار ارواح به مطالعه بپردازد و نتايج تحقيقات خود را اعلام كند. جز مندليف يازده دانشمند ديگر نيز در كميسيون شركت داشتند و سرانجام پس از تشكيل جلسات عديده و مذاكرات فراوان نتايج كار هيأت به شرح ذيل اعلام گشت: پس از تحقيقات مطالعات ومشاهدات بسيار به اين نتيجه رسيديم كه پديدههاى مربوط به ارواح به علت حركات ناخودآگاه يا اشتباه ضميرى مىباشد و احضار ارواح جز موهومات چيز ديگرى نيست. به اين ترتيب مكانيسم اعمال محرك فكر نه تنها «انتقال انديشه» را باعث مىشود. بلكه بعضى از پديدههاى روحى را نيز ايجاد مىكند.
