احکام استحاضه قلیله و کثیره
یکی از خونهایی که از زن خارج می شود، خون استحاضه است . و زن را در موقع دیدن خون استحاضه ، مستحاضه می گویند. خون استحاضه در بیشتر اوقات زرد رنگ وسرد است و بدون فشار و سوزش بیرون میاید و غلیظ هم نیست ، ولی ممکن است گاهی سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.
استحاضه سه قسم است : قلیله و متوسطه و کثیره . استحاضه قلیله آن است که خون ، پنبه ای را که زن داخل فرج می نماید سوراخ نکند و از طرف دیگرظاهر نشود. استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود و از طرف دیگرظاهر شود، ولی به دستمالی که معمولا زنها برای جلوگیری از خون می بندند، جاری نشود.
استحاضه کثیره آن است که خون از پنبه به دستمال جاری شود. در استحاضه قلیله باید زن برای هر نماز یک وضو بگیرد و ظاهر فرج راهم اگر خون به آن رسیده ، آب بکشد و بنابر احتیاط واجب پنبه را عوض کند یاآب بکشد. اگر پیش از نماز یا در بین نماز، خون استحاضه متوسطه ببیند، باید برای آن نماز غسل کند.
در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه که در مسأله پیش گفته شد، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند،یا آب بکشد و یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا به جا آورد، و بین نماز ظهر وعصر فاصله نیندازد.
و اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر دوباره غسل کند. ونیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد، باید برای نماز عشا دوباره غسل نماید. اگر خون استحاضه ، پیش از وقت نماز هم بیاید، اگر چه زن برای آن خون ، وضو و غسل را انجام داده باشد، بنابر احتیاطواجب باید در موقع نماز وضو و غسل را بجا آورد. مستحاضه متوسطه و کثیره که باید وضو بگیرد و غسل کند، هر کدام را اول بجا آورد، صحیح است . ولی بهتر آن است که اول وضو بگیرد.
اگر استحاضه قلیله زن ، بعد از نماز صبح متوسطه شود، باید برای نمازظهر و عصر غسل کند. و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود، باید برای نمازمغرب و عشا غسل نماید. اگر استحاضه قلیله یا متوسطه زن بعد از نماز صبح کثیره شود، بایدبرای نماز ظهر و عصر یک غسل ، و برای نماز مغرب و عشا غسل دیگری بجا آورد. و اگربعد از نماز ظهر و عصر کثیره شود، باید برای نماز مغرب و عشا غسل نماید. مستحاضه کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نمازغسل کند، غسل او باطل است .
بلکه اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کندو نماز شب را بخواند، احتیاط واجب آن است که بعد از داخل شدن صبح ، دوباره غسل و وضو را بجا آورد. زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاطو سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.
زن مستحاضه بعد از آن که خونش قطع شد، فقطبرای نماز اولی که می خواند،باید کارهای استحاضه را انجام دهد و برای نمازهای بعد لازم نیست اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است ، موقعی که می خواهد نمازبخواند، بنابر احتیاطواجب مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند وبیرون آورد و بعد از آن که فهمید استحاضه او کدام یک از آن سه قسم است کارهایی را که برای آن قسم دستور داده شده انجام دهد، ولی اگر بداند تا وقتی که می خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمی کند، پیش از داخل شدن وقت هم می تواندخود را وارسی نماید. گل زن مستحاضه اگر پیش از آنکه خود را وارسی کند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده ، نماز او صحیح است . و اگر قصد قربت نداشته یاعمل او مطابق وظیفه اش نبوده ، مثل آنکه استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده ، نماز او باطل است .
زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید، باید به آنچه مسلما وظیفه اوست عمل کند، مثلا اگر نمی داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه ، باید کارهای استحاضه قلیله را انجام دهد، و اگر نمی داند متوسطه است یا کثیره ، باید کارهای استحاضه متوسطه را انجام دهد. ولی اگر بداند سابقا کدام یک از آن سه قسم بوده ،باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید. اگر خون استحاضه در باطن باشد و بیرون نیاید، وضو و غسل باطل نمی شود.و اگر بیرون بیاید، هر چند کم باشد، وضو و غسل را به تفصیلی که گذشت باطل می کند. زن مستحاضه اگر بعد از نماز خود را وارسی کند و خون نبیند اگر چه بداند دوباره خون می آید، با وضویی که دارد می تواند نماز بخواند. زن مستحاضه اگر بداند از وقتی که مشغول وضو یا غسل شده ، خونی از اوبیرون نیامده و تا بعد از نماز هم خون در داخل فرج نیست و بیرون نمی آید، می تواندخواندن نماز را تأخیر بیندازد.
اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز به کلی پاک می شود یا به اندازه خواندن نماز، خون بند می آید، باید صبر کند و نماز را در وقتی که پاک است بخواند. اگر بعد از وضو و غسل ، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نمازرا تأخیر بیندازد، به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد، به کلی پاک می شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد، دوباره وضو وغسل را بجا آورد و نماز را بخواند. و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضوو غسل را دوباره به جا آورد، بلکه با وضو و غسلی که دارد، می تواند نمازبخواند. مستحاضه کثیره و متوسطه وقتی به کلی از خون پاک شد باید غسل کند.ولی اگر بداند از وقتی که برای نماز پیش ، مشغول غسل شده دیگر خون نیامده لازم نیست دوباره غسل نماید.
مستحاضه قلیله بعداز وضو، و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل ووضو باید فورا مشغول نماز شود، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل ازنماز اشکال ندارد. و در نماز هم می تواند کارهای مستحب مثل قنوت و غیر آن را بجاآورد. زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود. ولی اگر خون در داخل فضای فرج نیاید، غسل لازم نیست . اگر خون استحاضه زن جریان داشته باشد و قطع نشود، چنانچه برای او ضررنداشته باشد، باید پیش از غسل و بعد از آن به وسیله پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیری کند. ولی اگر همیشه جریان ندارد، فقط باید بعد از وضو و غسل از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید. و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره کسل کند و وضو هم بگیرد و اگر نماز هم خوانده ، باید دوباره بخواند.
خشک کردن گل ها اگر در موقع غسل خون قطع نشود، غسل صحیح است . ولی اگر در بین غسل ،استحاضه متوسطه کثیره شود، واجب است چنانچه مشغول غسل ترتیبی (یا ارتماسی )بوده همان را از سر بگیرد. احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است ، به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند. روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که در روز غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است ، انجام دهد. ونیز بنابر احتیاطواجب باید غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن راروزه بگیرد بجا آورد. ولی اگر برای نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نمازشب پیش از اذان صبح غسل نماید و در روز هم غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است بجا آورد، روزه او صحیح است .
اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه او صحیح است . اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز متوسطه یا کثیره شود، باید کارهای متوسطه یا کثیره را که گفته شد انجام دهد. و اگر استحاضه متوسطه ، کثیره شود بایدکارهای استحاضه کثیره را انجام دهد.
و چنانچه برای استحاضه متوسطه غسل کرده باشد، فایده ندارد و باید دوباره برای کثیره غسل کند. اگر در بین نماز، استحاضه متوسطه زن کثیره شود، باید نماز را بشکند وبرای استحاضه کثیره غسل کند و وضو بگیرد و کارهای دیگر آن را انجام دهد وهمان نماز را بخواند. و اگر برای هیچ کدام از غسل و وضو وقت ندارد، باید دو تیمم کند، یکی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو. و اگر برای یکی از آنها وقت ندارد،باید عوض آن تیمم کند و دیگری را بجا آورد. ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد،نمی تواند نماز را بشکند، و باید نماز را تمام کند، و بنابر احتیاطواجب قضانماید. و همچنین است اگر در بین نماز استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود.
اگر دربین نماز، خون بند بیاید و مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده یانه ، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده ، باید وضو و غسل و نماز رادوباره بجا آورد. اسطوخودوس، گل اگر استحاضه کثیره زن متوسطه شود، باید برای نماز اول ، عمل کثیره وبرای نمازهای بعد، عمل متوسطه را بجا آورد. مثلا اگر پیش از نماز ظهر استحاضه کثیره متوسطه شود، باید برای نماز ظهر غسل کند و برای نماز عصر و مغرب و عشا فقطوضو بگیرد. ولی اگر برای نماز ظهر غسل نکند و فقطبه مقدار نماز عصر وقت داشته باشد، باید برای نماز عصر غسل نماید. و اگر برای نماز عصر هم غسل نکند،باید برای نماز مغرب غسل کند.
و اگر برای آن هم غسل نکند و فقطبه مقدار نمازعشا وقت داشته باشد، باید برای عشا غسل نماید. اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد. ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود، چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو. اگر استحاضه کثیره قلیله شود، باید برای نماز اول عمل کثیره و برای نمازهای بعد عمل قلیله را انجام دهد.
و نیز اگر استحاضه متوسطه قلیله شود، بایدبرای نماز اول ، عمل متوسطه و برای نمازهای بعد عمل قلیله را بجا آورد. اگر مستحاضه یکی از کارهایی را که بر او واجب می باشد حتی عوض کردن پنبه را ترک کند، نمازش باطل است . مستحاضه قلیله اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد، که شرط آن وضوداشتن است ، مثلا بخواهد جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند، باید وضوبگیرد، و وضویی که برای نماز گرفته کافی نیست ، بنابر احتیاط واجب . رفتن در مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد برای زن مستحاضه اشکال ندارد، ولی نزدیکی شوهر با او بنابراحتیاطواجب در صورتی حلال می شود که غسل کند، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است ، مثل وضو و عوض کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.
اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز جایی از بدن خود را به خطقرآن برساند، باید غسل کند و وضو هم بگیرد. نماز آیات بر مستحاضه واجب است . و باید برای نماز آیات هم کارهایی را که برای نماز یومیه گفته شد، انجام دهد. هرگاه در وقت نماز یومیه نماز آیات بر مستحاضه واجب شود، اگر چه بخواهد هر دو را پشت سر هم به جا آورد، باید برای نماز آیات هم تمام کارهایی را که برای نماز یومیه او واجب است ، انجام دهد.
و احتیاطواجب آن است که هر دو را با یک غسل و وضو به جا نیاورد. اگر زن مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند، باید برای هر نماز کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است بجا آورد. اگر زن بداند خونی که از او خارج می شود خون زخم نیست و شرعا حکم حیض و نفاس را ندارد، بنابر احتیاط واجب باید به دستور استحاضه عمل کند.بلکه اگر شک داشته باشد که خون استحاضه است یا خونهای دیگر، چنانچه نشانه آنهارا نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید کارهای استحاضه را انجام دهد.
