مبانی انديشه سياسي امام خميني(ره) را برای من تبیین کنید ؟ با تشکر
امام خميني(ره) دارای انديشه سياسي منطقي و کارآمد بود یعنی درایشان در اندیشه سیاسی ضمن دارا بودن اصول ثابت، از انعطاف لازم نيز برخوردار بود .
انديشه سياسي، ارکاني دارد که عبارتند از: تعيين اهداف معقول، تعيين و انتخاب ابزارهاي لازم براي رسيدن به هدف و منطقي بودن. و انديشمند و متفکر سياسي، متناسب با شرايط و امکانات به تعيين اهداف معقول و تعيين مکانيزمهاي رسيدن به آن اهداف اقدام می کند . به عبارت ديگر، به اصل قدر مقدور و تقدم اهم بر مهم توجه می نمايد.
آرا، افکار و انديشههاي امام بر حسب مقتضيات زمان و مکان و شرايط و امکانات از اصول زیر برخوردار بود:
1- اصل تکليف؛ تکليف گرايي و عمل بر اساس تکليف و وظيفه شرعي و حتي تغيير رفتار به سبب تغيير وظيفه، جايگاه مهمي در فهم انديشه و عمل سياسي حضرت امام دارد. ايشان خود تصريح کردهاند که تمامي رفتارهاي ايشان بر اساس تکليف بوده است: “ما بنا داريم به تکليف عمل کنيم”(صحيفه نور، ج 6، ص 220)
2- اصل مصلحت اسلام و مسلمين؛ حضرت امام، بارها تأکيد کردند که اگر مصلحت اسلام يا مسلمين را در عمل خاصي ديدند، اقدام ميکنند
3- اصل مصلحت مسلمانان؛ اصل حفظ مصلحت جامعه، مصالح کشور و اسلام و در کل، حذف و دفع مفاسد، مورد اهتمام حضرت امام و متجلي در انديشه سياسي ايشان بوده است.
4- اصل دعوت و گسترش اسلام؛ به نظر ميرسد ميتوان تمامي اقدامات امام را با همين اصل توضيح داد.
5- اصل نفي سبيل؛ مهم ترين موضع گيري امام در نفي سلطه خارجي عليه تصويب کاپيتولاسيون بود که سرانجام منجر به تبعيد ايشان از ايران شد.
6- اصل تقدم اهم بر مهم؛ اساسي ترين امر مهم که حضرت امام تقديم آن را بر ساير امور، پيوسته يادآوري ميفرمودند، حفظ نظام اسلامي در پرتو حفظ وحدت تمامي اقشار جامعه بوده است.
7- اصل عمل به قدر مقدور؛ روشن است که قدرت، شرط تکليف است: لايکلف الله نفساً الّا وسعها. اقدامات امام در چارچوب گفتمان اصلاح و گذر از اين گفتمانها به گفتمان انقلاب، با توجه به اصل عمل به قدر مقدور به خوبي قابل توضيح و فهم است.
8- اصل عدالت؛ عدالت در سطوح مختلف، اصلي پذيرفته شده و لازم الرعايه است. تأکيد عدالت اجتماعي در فرمايشات امام، جايگاه بسيار مهمي دارد.
9- اصل ضرورت حکومت؛.
10- اصل ولايت الهي؛
11- اصل تدريج؛ اصل تدريجي بودن امور در انديشه امام مورد تأکيد قرار گرفته است؛ به گونهاي که ايشان در جايي به تدريجي بودن امور از نظر قرآن استدلال کرده است: “در قرآن هم کارها به تدريج انجام گرفته است” (صحيفه نور، ج 19، ص 45)
12- اصل در نظر گرفتن مقتضيات زمان و مکان؛ بحث زمان و مکان و شرايط و مناسبات اجتماعي، از عوامل تأثيرگذار بر انديشه امام بوده است. ايشان در اين رابطه ميفرمايند: “زمان و مکان، دو عنصر تعيين کننده در اجتهادند” (صحيفه نور، ج 21، ص 98). و .
13- از همه مهمتر، اصل اجتهاد که در واقع، اصل مادر و حاکم و جهت دهنده به همه اصول يادشده است. همچنين ممکن است اصول ديگري نيز وجود داشته باشند.
بنابراين انديشه اصلي امام ره در باب حکومت ديني، تأسيس حکومت ولي فقيه عادل جامع الشرايط است؛ چرا که امام بر اين مطلب حتي در کشف الاسرار هم به صريح ترين وجه تأکيد کرده بود؛ به اين تعبير که: «هر چه براي پيغمبر از لازم بودن اطاعت و ولايت و حکومت ثابت است براي آنها (يعني فقها) هم ثابت است» (کشف الاسرار، ص 188). اين انديشه، امام را در رديف انديشه پردازان انقلابي قرار ميدهد.