دیدگاه روایات

سوال:دیدگاه روایات اسلامی پیرامون دو وظیفة بزرگ امر به معروف و نهی از منکر چیست؟

پاسخ: در روایات اسلامی، تأکیدهای فوق‌العاده‌ای دربارة این دو وظیفة مهم دیده می‌شود و آن را ضامن اجرای تمام فرایض الهی و سبب امنیّت و آبادی و سبب گسترش عدالت می‌شمرد.

در حدیثی از پیغمبر اکرم(ص) می‌خوانیم: «مَنْ اَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهی عَنِ الْمُنْکَرِ فَهُوَ خَلیفَةُ اللهِ فی اَرْضِهِ، وَ خَلیفَةُ رَسُولِ اللهِ، وَ خَلیفَةُ کِتابِهِ؛ (مجمع البیان ۲/۴۸۴) کسی که امر به معروف و نهی از منکر کند جانشین خداوند در زمین، و جانشین پیامبر(ص) و کتاب اوست». یعنی دقیقاً کار آنها را انجام می‌دهد.

۲ـ درحدیث دیگری از آن حضرت، تعبیر گویاتری دیده می‌شود که پیامبر (ص) بر منبر بود، مردی عرض کرد ای رسول خدا! مَنْ خَیْرِ النّاسِ؟ (چه کسی از همة مردم بهتر است؟!) فرمود: «آمَرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اَتْقاهُمْ لِلّهِ، وَ اَرْضاهُمْ؛ (مجمع البیان ۲/۴۸۴) کسی که از همه بیشتر امربه معروف و نهی از منکر کند و از همه با تقواتر و خشنودتر به رضای الهی باشد».

۳ـ در حدیث دیگری از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم: «لَتَأْمُرُونَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ اَوْ لَیَعُمَنَّکُمْ عَذابُ اللهِ؛ (وسائل الشیعه ۱۱/۴۰۷) به یقین، همگی باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و گرنه به طور قطع عذاب الهی شما را فرا می‌گیرد».

۴ـ در حدیث معروفی، نیز از علی(ع) می‌خوانیم که فرمود : «وَ ما اَعْمالُ الْبِرِّ کُلِّها وَ الْجِهادُ فی سَبیل اللهِ عِندَ الْاَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهی عَنِ الْمُنْکَرِ اِلّا کَنَفْثَةٍ فی بَحْرٍ لُجّیٍ؛ (نهج البلاغه، کلمات قصار، ۳۷۴)؛ تمام اعمال نیک و حتّی جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهی از منکر، همچون آب دهان است در برابر یک دریای پهناور».

پیام قرآن ج ۱۰، حضرت آیت الله مکارم شیرازی و سایر همکاران