س:واکنش سیاسی امام سجاد(ع) در قیام توابین و مختار چگونه بود؟
ج:در قيام توابين و مختار
درباره قيام توابين عكسالعمل شخصي از سوي امام صادر نشد امانظر به اينكه گفته بود هر كس براي خدا قيام كند از ماست و اينكه سليمان انسان پاكي بود كه در جريان كربلا به زندان افتاده و خالصانه قيام كرده بود به نظر ميرسد اقدام او تأييد امام بوده است.
در مورد قيام مختار اما وضع تفاوت ميكند امام ابتدا پيشنهاد مختار را به دليل بيوفايي كوفيان رد ميكند ولي خدا را به خاطر كشتن قاتلان پدرش شكر نموده و تا اين اندازه قيام او را تأييد نمود.[1]
مسعودي مينويسد امام صراحتاً در مسجد پيامبر خود را از مختار دور دانسته است و گفت: مختار تمايل به خاندان ابوطالب را وسيلهي جلب مردم كرده است. حتي به محمد حنيفه هم گفت جواب مختار را نده او دشمن خاندان علي است.[2]
توفيق نيافتن قيامهاي توابين و مختار نشاني از دورانديشي امام است كه با آنها همراه نشد. آنها خوب سنجش شرايط نكرده بودند. پس از اين هم شرايط خفقان كامل شد و امام فعاليت سياسي ظاهري انجام نداد بلكه شيوهي مبارزه را عوض كرد. اقدامات امام در شيوهي نوين مبارزه سبب شد تا وليد بن عبدالملك خطر دراز مدتي را كه در حال ايجاد شدن است حس كند، امام نفوذ زيادي يافته بود و وليد دستور مسموم ساختن او را صادر نمود.
امام در اين فاصله هيچ فرصتي را براي زنده نگهداشتن عاشورا از دست نداد اين مقصود او در لابلاي دعاهاي او مستور است همچنين معروف است كه وقتي امام را براي غذا يا آب دعوت مينمودند ميگريست و ميگفت پسر رسول خدا را گرسنه و تشنه كشتند. امام در اين شرايط سياسي نميتوانست چون پدرش شهادت را برگزيند زيرا همان دلايلي كه امام حسين(ع) در دوران معاويه داشت برقرار شده بود.علاوه بر اين امام امكانات پدرش را هم نداشت.
