اکنون برخی از عواملی که در دین برای حل مشکل اضطراب بیان شده است ذکر می کنیم:
- توکل به خدا: توکل یعنی این‌که انسان وظیفه‌ی خود را در حد توانایی انجام دهد و نتیجه‌ی کارها را به خداوند واگذار نماید. قرآن مجید می‌فرماید: «کسی که بر خدا توکل کند خداوند او را کفایت می‌کند».[2]
- دعا و نیایش: «پدرم، امام باقر(ع) هر وقت امرى او را محزون می‌کرد، زنان و کودکان را جمع کرده و دعا می‌کردند».[3]
- رضایت به خواست الهی: خداوند به پیامبرش می‌فرماید: «هنگامی که از مردم خمس و زکات دریافت می‌کنی بر آنها درود فرست؛ زیرا که صلوات تو بر آنها، مایۀ آرامش آنها است».[4]
- توبه: احساس گناه مایۀ خستگى روح است. این احساس باعث سرخوردگى در زندگى می‌شود. گناه‌کار احساس پوچى و از دست دادن انگیزه‌ی ادامه‌ی حیات کرده و مضطرب و نگران است. امام علی(ع) در این‌باره می‌فرماید: «چه بد قلادهاى است قلاده گناهان».[5]
- ازدواج با همسر مؤمن و نیکوکار: قرآن می‌فرماید: «یکی از نشانه‌ها و آیات الهی این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا با او به سکونت و آرامش برسید».[6]
- استراحت در شب: خداوند در قرآن می‌فرماید: «او همان کسی است که شب را برای شما قرار داد تا در آن آرامش یابید».[7]
- پاکیزگی و نظافت: در روایات زیادی آمده است که: شستن لباس،[8] شستن سر[9] و… باعث از بین رفتن غم و غصه می‌شود.[10]
بعضی از عوامل از بین رفتن آرامش در روایات
- دلبستگی به دنیا: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «رغبت و علاقه به دنیا موجب غم و حزن انسان است و زهد و بی‌رغبتی به دنیا موجب راحتی قلب و بدن است».[1]
- طمع و چشم‌داشت به مال مردم: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «کسی که به مال دیگران طمع و چشم، داشته باشد حزن و اندوهش طولانی خواهد شد».[2]
- حسادت: امام علی(ع) فرمود: «غیر از حسود ظالمی را ندیدم که شبیه‌ترین کس به مظلوم باشد؛ زیرا دارای قلبی غصه‌دار و حزنی پیوسته است».[3]
- شک و عدم رضایت: رسول خدا(ص) فرمود:
«همانا که خداوند با حکمت و فضلش، راحتی و شادی را در یقین و رضا قرار داد، و غصه و ناراحتی را در شک و نارضایتی نهاده است».[4]
[1]. رعد، 28. «الا بذکر الله تطمئن القلوب».
[2]. طلاق، 3. «و من یتوکل علی الله فهو حسبه».
[3]. قمى، شیخ عباس، سفینة البحار، ج 1، ص 447، کتاب فروشی سنائی.
[4]. توبه، 103. «… إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ…».
[5]. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم، ص 185، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش.
[6]. روم، 2.
[7]. یونس، 67. «هُوَ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فیهِ و …».
[8]. قال علی(ع): «غسل الثیاب یذهب بالهم و الحزن». بحارالانوار، ج 76، ص 84.
[9]. قال الصادق(ع): «من وجد هما فلایدری ما هو فلیغسل رأسه». بحار الانوار، ج 76، ص 323.
[10]. ر. ک: «نقش پاکیزگی در کسب محبت خدا»؛ «نظافت و ژولیدگی در تعالیم دینی».
[11]. قال رسول الله(ص): «الرغبة فی الدنیا تورث الغم و الحزن، و الزهد فی الدنیا راحة القلب و البدن». بحارالانوار، ج 73، ص 91.
[12]. قال رسول الله(ص): «من نظر الی ما فی ایدی الناس، طال حزنه و دام اسفه». بحارالانوار، ج 77، ص 172.
[13]. همان، ج 73، ص 256.
[14]. همان، ج 77، ص 61.
ر. ک. تلخیص از سایت اسلام کوئیست
